جندق بهشتی در حاشیه کویر

شهر جندق در حاشیه دشت کویر مرکزی ایران و در شمال شرقی استان اصفهان واقع شده و از نظر تقسیمات کشوری ، شهری از بخش خور و بیابانک شهرستان نایین می باشد. این شهر دارای نزدیک به پنج هزار نفر جمعیت است. این خطه دارای مردمی خونگرم ، مهمان نواز و زحمتکش که خاص مردم کویر نشین است می باشد.

قدمت شهر جندق بر اساس آثار باقیمانده ازادوار گذشته نزدیک به 2000 سال بر می گردد. شهری که در حاشیه مسیر جاده معروف ابریشم قرار  و همانطور که از نامش برمی آید (جندق ادغام شده جنب دق یعنی حاشیه کویر و زمین صاف) بعنوان بندرگاه کویر محل استراحتگاه کاروانهای عبوری بوده است.از جمله آثار باقیمانده می توان دژ اردبیل و یا قلعه انوشیروان ساسانی را نام برد که جزء معدود قلعه های مانده ازقبل از اسلام در ایران می باشد. ولی بدلیل عدم رسیدگی در گذشته و همچنین تخریب مقداری از آن در زمان رضا خان این قلعه رو به نابودی است و شاید تنها قلعه باستانی است که هنوز دارای ساکنانی است. از دیگر آثار باستانی جندق مسجد جامع است که در قلب همین قلعه جا دارد و دارای گنبد کوچک آجری با طرح حصیری می باشد و مشخص نیست در چه دوره ای ساخته شده است ولی زیلوهای تاریخدار مسجد گواه از سال 960 هجری است.از دیگر آثار جندق صفه نیزه گاه است که بر فراز تپه های مزرعه ای با ایوان گنبدی و دیوارهای گاهگلی واقع شده که زیارتگاهی برای مردم است زیرا شنیده شده که روزی در این مکان امام زمان (عج) را زیارت کرده اند. سیاحان بسیاری از این شهر عبور کرده اند که در آثار و کتب خود درباره این شهر نوشته اند که بعضی جندق را بعنوان بهشتی در حاشیه کویر نام برده اند. از جمله ناصر خسرو در سفر نامه ، حمد ا. . . مستوفی در تزهه القلوب ، مقدسی در احسن التقاسیم . همچنین کتاب بر ساحل کویر نمک نوشته استاد حکمت یغمایی را می توان از منابع قوی برای محققان نام برد.

از مشاهیر جندق می توان از شاعر مرثیه سرای معروف ابوالحسن یغمایی نام برد که منزل مسکونی زیبا و منحصر بفرد او در قلعه جندق یکی از آثار تاریخی محسوب می شود.

حدیث بساط در کتاب حدیقه الشیعه تالیف فقیه ربانی و دانشمند بزرگ شیعه احمد ابن محمد معروف به مقدس اردبیلی چاپ انتشارات علمیه اسلامیه در صفحات 381 الی 384 . حدیث فوق بابت اثبات ولایت حضرت علی ابن ابیطالب (ع) که با ده نفر از اصحاب پیامبر بر قالیچه ای ابریشمی (بساط) نشسته و به فرمان خدا با پرواز قالیچه به زیارت اصحاب کهف رفتند. در بین اصحاب پیامبر ، اصحاب کهف فقط جواب سلام حضرت علی را دادند که خواندن جریان این معجزه بطور کامل از کتاب فوق به تمام شیعیان توصیه می شود. در این حدیث عین جمله زیر به نقل از انس خادم رسول ا. . . که یکی از آن ده نفر صحابه بود آمده است:

"بشنوید وبدانیدکه به هدیه آوردند از برای رسول خدا بساطی که از ابریشم بود از جانب مشرق از دهی که آنرا جندق گویند.

مردم سخت کوش جندق با فرهنگ غنی اسلامی و مذهبی با ساده زیستی زندگی می گذرانند و از نظر اقتصادی با درآمد کمی از محل کوره های آجرپزی و کشاورزی و بافت فرشهای نفیس نایینی امرار معاش می کنند. محصولات کشاورزی جندق به لحاظ خاک خوب از مرغوبیت خاصی برخوردار است ولی متاسفانه بعلت آب کم مقدار آن زیاد نیست. از معروفترین آنها سیر ، زعفران ، نعنا خشک ، انار و ... می باشد.

شهرداری جندق در تاریخ 4/10/1374 با پیگیریهای زیاد و به لطف خدا و با حضور آقای مهندس جهانگیری استاندار وقت استان افتتاح شد.

نویسنده: مجتبی عامری