نارین قلعه نایین

نارنج قلعه یکی دیگر از بناهای تاریخی شهر نایین می باشد که در بین محله های قدیمی یعنی باب المسجد ، کلوان ، نوآباد واقع شده است و پس از مناره ی مسجد جامع بلندترین قسمتی است که از بقایای یک قلعه قدیمی بر جای مانده است و تماما از خشت خام بنا شده و در میان بافت قدیم شهر کاملا نمایان است و به نامهای نارنج قلعه و نارین قلعه معروف است. بنا به نوشته ی تاریخ نایین طول خشتهای آن نیم ذرع و عرض آن یک چهارم ذرع و وزن آن هفت الی هشت مَن است. بنا به گفته آندره گدار ساختمان قلعه خیلی پیش از اسلام و شاید در دوره ی اشکانیان ساخته شده باشد. دورادور قلعه دیوارهای بلندی داشته که امروز فقط قسمتی از آن باقی مانده است.

نارین قلعه نایین

 نارنج قلعه نایین

بنای قلعه تاریخی بیاضه

 بنای تاریخی قلعه بیاضه در وسط روستای بیاضه قراردارد. این بنا به صورت چند ضلعی نامنظم در چند طبقه با ارتفاع بلند در این روستا خود نمایی می کند . قلعه روستای بیاضه براساس شواهد موجود همچون نوع مصالح ، طرز ساخت و گفته ها و شواهد به قبل از اسلام، احتمالا" دوره ساسانی یا کمی قبل از آن بر می گردد.براساس گفته ها این قلعه دارای هشت طبقه بوده که در حال حاضر به سه تا پنج طبقه می رسد که در این خصوص به بررسی و مطالعه بیشتری نیاز می باشد .

 مورخین و نویسندگان زیادی از این مسیر عبور نموده از روستا و قلعه تاریخی بیاضه یاد نموده اند از جمله آنها می توان به ناصرخسرو ، مقدسی، ابن حقول ... اشاره نمود . قلاع مربوط به دوره ساسانی معمولا" دارای برجهای نیمه دایره و چسبیده به بنا یا کمی جلوتر از دیوار قلعه ساخته می شدند که معمولا" به هم نزدیک بودند و علاوه بر جنبه دفاعی و نظامی سبب زیبایی طرح بنا می شده است .

 قلعه بیاضه دارای سه برج در دوضلع بوده است .
 برای جلوگیری از امکان دستیابی دشمنان به داخل قلعه و حفاظت از آن خندقی وسیع در اطراف قلعه تعبیه شد ، که در قدیم آب قنات در آن جریان داشته که برای ورود به قلعه احتمالا" از یک پل متحرک استفاده می شده است .

 تنهادرضلع جنوبی قلعه ، ورودی آن قرار دارد که نسبت به حجم بنای تاریخی قلعه کوچکتر می باشد که پس از عبور از آن با دالانهای باریک و پرپیچ و خم به فضای داخلی و اصلی بنا راه می یابیم که همگی به جهت رعایت جنبه های دفاعی و امنیتی در نظر گرفته شده است .

 با مشاهده سطح بیرونی بنا طبقات با پنجره های مثلث شکل قابل تشخیص می باشد .تمامی اجزای ساختمانی از سقفها ، دیوارها، جرزهاو ... همگی از خشت ساخته شده است . که در بعضی از نقاط با اندود کاهگل همراه است . بخش داخلی بنا شامل اتاقهای متعدد و راهروها و دالانهای پرپیچ و خم بوده که راه دسترسی به طبقات بالاتر را میسر می نماید ، در سه نقطه از بخشهای داخلی بنا فضای باز دیده می شود . که حالت ارتباط دهنده بین اجزاء مختلف و طبقات بالاتررا ایفا می نماید که احتمالا" محل تجمع ساکنین به این فضا بوده است.
 اطاقهای موجود ساختمان هر کدام کاربرد مخصوص به خود داشته در بعضی از اتاقها هنوز بقایای سیلوها و خمره های سفالی جهت قراردادن آذوغه ساخته شده دیده می شود .

آسیاب آبی ریگاره

آسیاب آبی ریگاره محمدیه یکی از شاهکارهای معماری منطقه با عجایب ساخت آن و تکنیکهای فنی جهت احداث آن از آثار تاریخی مهم منطقه محسوب می گشته که با پی گیریهای متعدد میراث فرهنگی و گردشگری شهرستان نائین بعد از 25 سال از دل خاک نمایان گشته و احیاء گردید.

آسیاب ریگاه به عنوان یک آسیاب آبی با قدمت زیاد و با استفاده از آب قنات آب کیخسرو صدها سال فعالیت داشته است .این بنای تاریخی بااستفاده از تکنیک کند دردل زمین کنده شده و هیچ مصالح ساختمانی درآن دیده نمی شود و تماما" با طول حداقل 130 متر و عمق 30متر حفر گردیده است .

پس از عبور از راهرو بسیار عمیق و طویل آن با شیب بسیار تند به محل اصلی آسیاب به صورت چند اتاق و محل آرد کردن گندمها می رسیم .با توجه به حجم زیاد آب قنات مذکور در گذشته این آسیاب یکی از آسیاب های مهم منطقه محسوب و تمامی شهرها و روستاهای اطراف را نیز سرویس دهی نموده است .

تکنیک آن به این صورت بوده که آب قنات را در عمق 18 متری و سپس به طرف محوطه اصلی آسیاب و تنوره ای که بیش از 12 متر عمق داشته هدایت و در نتیجه آب قنات در عمق 30 متری و با فشار بالا پره های چرخ آسیاب را چرخانده و به فعالیت خود ادامه می داده است پس از آن آب را به وسیله سه کانال دیگر به قنات اصلی هدایت می نموده اند.

این بنا در مرداد ماه سال 85 با تحقیقات و بررسی های متعدد توسط اداره میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری شهرستان نائین کشف و بازگشائی گردیده و پس از آن ابتدا مرمت دالانهای ورودی استحکام بخشی و مرمت گردیده و خاکهای زایدی که سالهای گذشته در این آسیاب ریخته شده و آن را محو نموده بود از آن خارج گردید.

.

آسیاب آبی

آسیاب ریگاره

آسیاب ریگاره محمدیه